ΤΟΣΚΑ (TOSCA), PUCCINI (2011)

Μια ιστορία παθιασμένου έρωτα ανάμεσα στην ντίβα της όπερας Φλόρια Τόσκα και τον ζωγράφο και ιδεαλιστή δημοκράτη Μάριο Καβαραντόσι με φόντο την πολιτική σύγκρουση ανάμεσα στα ιδανικά της ελευθερίας και της δικαιοσύνης που πρεσβεύει ο πρωταγωνιστής και στη δεσποτική, ανάλγητη εξουσία του κυνικού αρχηγού της αστυνομίας Σκάρπια, ο οποίος θέλει την Τόσκα για τον εαυτό του. Ο ίδιος καθορίζει με διαβολικό τρόπο μια ροή εξελίξεων, που τελικά επιφέρει το δικό του χαμό, την καταδίκη τού εραστή της Τόσκα και τη θεαματική αυτοκτονία της ίδιας.

Κινούμενη σε ένα ιστορικό περιβάλλον (τη Ρώμη του 1800) όπου οι συνθήκες κινδύνου και βίας βοηθούν την ανάπτυξη έντονων συναισθημάτων, η «Τόσκα» αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα του μουσικού κινήματος του βερισμού. Ο Τζιάκομο Πουτσίνι, ο οποίος είχε παρακολουθήσει παράσταση του αιματοβαμμένου δράματος του Γάλλου συγγραφέα Βικτοριέν Σαρντού, είχε γοητευθεί όχι μόνον από τη βιαιότητα των παθών του τριγώνου αλλά και από το ιστορικό πλαίσιο της πλοκής, το οποίο φρόντισε να εντάξει στη μελοποίησή του με αξιοθαύμαστη σκηνική πυκνότητα και οικονομία. Όχι τυχαία, λοιπόν, οι συνεχείς επεμβάσεις του στο λιμπρέτο συνέβαλαν στη θεατρική κορύφωση στις πιο κρίσιμες στιγμές και των τριών πράξεων, ώστε να κρατούν σε αγωνία και διαρκή εγρήγορση τον θεατή. 

Η επιμονή σε ρεαλιστικές λεπτομέρειες, η αναζήτηση των σκηνικών εφέ, τα οξυμένα συναισθήματα –έρωτας, μίσος, πνεύμα θυσίας, αγάπη για την πατρίδα, σκληρότερες, υποδόρια νοσηρές όψεις– αλλά και οι αποσπασματικοί, φορτισμένοι με έντονη δραματικότητα διάλογοι έχουν δικαίως προσδώσει στην «Τόσκα» το χαρακτηρισμό του μουσικού «θρίλερ». Αγαπημένο έργο των σκηνοθετών, η «Τόσκα» έχει δει τη δράση της να μεταφέρεται πολλές φορές στο παρόν, συχνά με επιτυχία. Ο Ντε Άνα, που υπογράφει και τα σκηνικά και τα κοστούμια της παράστασης, αναμένεται να προσφέρει ένα παραδοσιακό μεν, πλην σύγχρονης αισθητικής ανέβασμα. Φημισμένος για τις μεγαλόπρεπες νατουραλιστικές δουλειές του και την έξοχη χρήση φωτισμών και προβολών βίντεο, ο Αργεντινός σκηνοθέτης καλείται –λίγα μόλις χρόνια μετά την εντυπωσιακή παραγωγή του στην Αρένα της Βερόνας– να βρει εκ νέου τα κλειδιά προσαρμογής της μάλλον οικείων διαστάσεων υπόθεσης σε ένα μεγάλο ανοικτό χώρο, αυτόν του Ηρωδείου. 

Έντονη θεατρικότητα όμως –μαζί με έναν ασύλληπτο μελωδικό πλούτο– χαρακτηρίζουν και τη μουσική του Πουτσίνι. Η προσωπική γλώσσα του, που ανταποκρίθηκε με επιτυχία στις απαιτήσεις της εποχής, παραμένει ως τις μέρες μας εξαιρετικά δημοφιλής. Η μουσική της «Τόσκα» έρχεται από την καρδιά και μιλάει στην καρδιά. Σ’ αυτήν αντανακλώνται με σαφήνεια ο χαρακτήρας και η προσωπικότητα των ερμηνευτών. Οι περίφημες άριες «Vissi d’arte» και «E lucevan le stelle» συγκαταλέγονται στις πλέον εμβληματικές του οπερατικού ρεπερτορίου.   

Τις τέσσερις συνολικά παραστάσεις (26-29 Ιουλίου 2012, ΗΡΩΔΕΙΟ) θα διευθύνει ο αρχιμουσικός Μύρων Μιχαηλίδης, ο οποίος εξασφάλισε μια διπλή διανομή διεθνώς καταξιωμένων τραγουδιστών. Στον φερώνυμο ρόλο, που απαιτεί μεγάλη σκηνική επάρκεια και τραγούδι ικανής δραματικής εξαγγελίας, εναλλάσσονται η Ιταλίδα υψίφωνος Ντανιέλα Ντεσί και η Ρουμάνα Τσέλια Κοστέα. Η πρώτη είναι μία από τις ελάχιστες πλέον ηγερίες του βεριστικού ρεπερτορίου, η δεύτερη βραβεύτηκε πέρυσι από τους Έλληνες μουσικοκριτικούς γι’ αυτήν ακριβώς την ερμηνεία της. Τον φλογερό πατριώτη Καβαραντόσι, ρόλο που βοά για τραγούδι εκφραστικής, ζωηρής  ιταλοπρέπειας, ερμηνεύουν ο Αμερικανός τενόρος Καρλ Τάνερ και ο Χιλιανός Τζανκάρλο Μονσάλβε. Οι Γεωργιανοί βαρύτονοι Λάντο Ατανέλι και Γκεόργκε Γκαγκνίτζε υποδύονται τον χαρακτήρα του σαδιστή και λάγνου αριστοκράτη Σκάρπια.

Η Τόσκα με μια ματιά...

Μουσική διεύθυνση Μύρων Μιχαηλίδης

Σκηνοθεσία – Σκηνικά - Κοστούμια Ούγκο Ντε Άνα

Φωτισμοί Βινίτσιο Κέλι

Βίντεο Σέρτζιο Μετάλλι

Διεύθυνση χορωδίας Αγαθάγγελος Γεωργακάτος

Διεύθυνση παιδικής χορωδίας Ρόζη Μαστροσάββα

Μετάφραση ποιητικού κειμένου Έφη Καλλιφατίδου

Φλόρια Τόσκα Ντανιέλα Ντεσσί (26, 28/7) – Τσέλια Κοστέα (27, 29/7)

Μάριο Καβαραντόσσι Καρλ Τάννερ (26, 28/7) – Τζανκάρλο Μονσάλβε (27, 29/7)

Βαρόνος Σκάρπια Λάντο Ατανέλι (26, 28/7)  – Γκεόργκε Γκαγκνίτζε (27, 29/7)

Τσεζάρε Αντζελόττι Τάσος Αποστόλου

Νεωκόρος Δημήτρης Κασιούμης

Σαρρόνε Παύλος Σαμψάκης

Δεσμοφύλακας Χρήστος Αμβράζης

Σπολέττα Ζαχαρίας Τσούμος

Βοσκός Χριστίνα Ασημακοπούλου

Συμμετέχει η Ορχήστρα και η Χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, καθώς και η Παιδική Χορωδία ROSARTEι τον ρόλο στα μεγαλύτερα λυρικά θέατρα του κόσμου. Στη δεύτερη διανομή το ρόλο θα ερμηνεύσει ο διεθνούς φήμης Χιλιανός Τζανκάρλο Μονσάλβε. Στον ρόλο του Βαρόνου Σκάρπια ο Γεωργιανός βαρύτονος Λάντο Ατανέλι, ένας από τους δημοφιλέστερους ερμηνευτές του Πουτσίνι και ο επίσης Γεωργιανός Γκεόργκε Γκαγκνίτζε ο οποίος ερμήνευσε πρόσφατα αυτόν το ρόλο στη Μετροπόλιταν της Νέας Υόρκης.