ΑΡΧΑΪΚΑ ΑΓΑΛΜΑΤΑ, ΚΟΥΡΟΙ, ΚΟΡΕΣ

Αρχαϊκή Γλυπτική – Ο Κροίσος της Αναβύσσου

Ο Κροίσος της Αναβύσσου, περί το 530 π.Χ, Εθνικό και Αρχαιολογικό Μουσείο.

Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό ενεπίγραφο, επιτάφιο, μαρμάρινο έργο, (από παριανό μάρμαρο).

Βρέθηκε στην περιοχή Φοινικιά της Αναβύσσου Αττικής το 1937.

Το άγαλμα σώζεται ακέραιο, με ίχνη ερυθρού χρώματος. Σώζεται επίσης, η βαθμιδωτή βάση του, με εγχάρατη επιγραφή, η οποία αναφέρεται στο μνήμα του νεκρού Κροίσου που έπεσε στη μάχη. «ΣΤΕΘΗ ΚΑΙ ΟΙΚΤΗΡΟΝ ΠΑΡΑ ΣΕΜΑ ΚΡΟΙΣΟΥ ΘΑΝΟΝΤΟΣ ΤΙΣ ΠΟΤ’ ΕΝΙ ΘΟΥΡΟΣ ΑΡΕΣ ΟΛΕΣΕΝ ΤΟΙΣ ΠΡΟΜΑΧΟΙΣ».

Διαθέτει όλα τα γνωρίσματα  των ώριμων αρχαϊκών αττικών κούρων, αν και συγκρινόμενο με τους κολοσικούς κούρους, αποδίδει πια σχεδόν τα ανθρώπινα μέτρα (ύψος 1,94 μ.).

·         Η μορφή παρουσιάζεται μετωπική και συμμετρική,

·         η χαρακτηριστική άκαμπτη στάση της προβολής του αριστερού ποδιού, μια στιβαρή, βαριά φιγούρα με έντονη υποβλητική δύναμη.

·         Το σώμα ογκηρό και σφριγηλούς τους μυς και με τα στιβαρά του μέλη οργανικά διαρθρωμένα.

·         Η αυστηρή οργάνωση του αγάλματος με βάση τον κατακόρυφο και οριζόντιους άξονες, συνεχίζει να υποτάσσει τη μορφή ως σύνολο αλλά η αύξηση του όγκου στο θώρακα ισορροπεί από την πλάτη ως τους γλουτούς με τη σπονδυλική στήλη να αποκτά χαρακτηριστική κυρτόκοιλη μορφή. Τα μυώδη σκέλη αποδίδουν σταθερότητα στον κορμό , οι γοφοί στρογγυλεύουν, η σάρκα είναι αφθονότερη από το σύνηθες, αποδίδοντας πρωτόφαντη σωματική πληρότητα,  ξεπερνώντας  σε  ένα  βαθμό  την  αυστηρά δυσδιάστατη μορφή των πρωιμότερων κούρων. Έτσι, επιτυγχάνεται ως φυσική η απόδοση της κοιλιακής χώρας, της σπονδυλικής στήλης και των αυτιών, ενώ τα χέρια έχουν πλέον αποσπασθεί από τα πλευρά. 

·         Το πρόσωπο παραμένει ουδέτερο, ανέκφραστο και το βλέμμα απόμακρο.

·         Μόνο δείγμα έκφρασης το ελαφρύ, σχεδόν αδιόρατο αλλά και συνάμα αυτάρεσκο χαμόγελο, που έμεινε γνωστό ως αρχαϊκό μειδίαμα. 

·         Τα μαλλιά μακριά, περιβάλλονται από ταινία ενώ οι βόστρυχοι στο μέτωπο αποδίδονται σαν ρόδακες. Η κόμη διαμορφώνεται ως ενιαίο σύνολο με συνενωμένους πλοκάμους πίσω και σε σειρά βοστρύχων πάνω από το μέτωπο, μεγεθυνόμενους προς τους κροτάφους. Αν και εξακολουθεί να προδίδει διακοσμητική στάση , πέφτει πιο μαλακά, ,σχεδόν κυματιστά , με την κάτω άκρη της στρογγυλεμένη γύρω από το κεφάλι να συγκρατεί την ταινία.

·         Είναι, τέλος, εμφανής η προσπάθεια του δημιουργού να αποδώσει το αριστοκρατικό ιδεώδες της εποχής. Εκφράζοντας τα ιδανικά των αριστοκρατών, ως εξιδανικευμένη μορφή, ο ρωμαλέος γυμνός ανδρόπαις, που απεικονίζεται στην ακμαιότερή του ηλικία, χρησιμοποιείται ως σύμβολο σωματικής και ηθικής δύναμης της ευγενούς τάξης. Μέσα από την απαθή έκφραση, το αριστοκρατικό πρότυπο, παρουσιάζεται εναρμονισμένο με ένα ιδεατό υπερβατικό κόσμο, πέρα από την ατελή καθημερινότητα, τα πάθη και την αβεβαιότητα όπου κατακτάται η υστεροφημία, το απώτατο αγαθό του ηρωικού αρχαϊκού ανθρώπου. (Βασική Πηγή: Ελληνική Τέχνη, Αρχαία Γλυπτά, εδοτική Αθηνών).

Περισσότερα δείγματα αρχαϊκής γλυπτικής, μπορείτε να δείτε παρακάτω:

ΠΗΓΗ...http://www.lectores.gr

Η ΦΡΑΣΙΚΛΕΙΑ ΚΑΙ Ο ΑΔΕΡΦΟΣ ΤΗΣ

Μετά από μία πολύχρονη και πολύπαθη ανασκαφή στη Μερέντα (και στο Κλασικό δήμο Μυρρίνους) έρχεται στο φως το Μαϊο του 1972 η Φρασίκλεια και ένας κούρος που βρέθηκαν μαζί και χαρακτηρίστηκε ως "αδερφός" της. Την εντυπωσιακή αυτή ανακάλυψη οφείλουμε στην επίμονη εργασία του αρχαιολόγου Ευάγγελου Κακαβογιάννη.

Τα δύο αυτά αγάλματα κοσμούσαν πιθανότατα τους τάφους μελών μίας εύπορης οικογένειας της αρχαϊκής περιόδου. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι μάλλον θάφτηκαν από συγγενείς των νεκρών στο σημείο όπου βρέθηκαν για να προφυλαχθούν από τις περσικές εισβολές ή από πολιτικούς αντιπάλους της οικογένειας. Σήμερα η Φρασίκλεια και ο "αδερφός" της φιλοξενούνται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τοποθετημένοι ο ένας δίπλα στον άλλο έτσι ώστε να μην διακοπεί βίαια η αιώνια συμβίωσή τους.

Η Φρασίκλεια διατηρείται σε άριστη κατάσταση και η περίτεχνη περιβολή της εντυπωσιάζει πάντα τον επισκέπτη του μουσείου. Είναι μετωπική και φορά ένα βαθυκόκκινο χιτώνα ζωσμένο στη μέση, του οποίου το χρώμα έστω και αχνό διατηρείται ακόμα και σήμερα. Με το δεξί της χέρι ανασηκώνει τον χιτώνα της ενώ με το αριστερό κρατά ένα μπουμπούκι λωτού. Ο χιτώνας της είναι διακοσμημένος με διάφορα σχέδια όπως μαιανδρικούς σταυρούς, ρόδακες και άστρα. Στο λαιμό της φορά εντυπωσιακό περιδέραιο, στα αυτιά σκουλαρίκια και στα χέρια βραχιόλια. Στο κεφάλι φορά ψηλή στεφάνη διακοσμημένη με άνθη και μπουμπούκια λωτού εναλλάξ. Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με το υλικό κατασκευής της (παριανό μάρμαρο) και το εντυπωσιακό της μέγεθος (1.79μ και μαζί με το βάθρο 2.115μ) δηλώνουν σαφώς την αριστοκρατική καταγωγή, της οποίας το μνήμα διακοσμούσε αυτό το εντυπωσιακό έργο τέχνης. 

Το βάθρο της γνωστό από το 1730 ήταν εντοιχισμένο στο ναό της Παναγίας σε μικρή απόσταση από το σημείο που βρέθηκε η Φρασίκλεια. Το βάθρο φέρει την επιγραφή: 

"Σῆμα Φρασικλείας· κόρη κεκλήσομαι αἰεί, ἀντί γάμου παρά θεῶν τοῦτο λαχοῦσ’ ὄνομα"

που σημαίνει
 "Μνήμα της Φρασίκλειας, θα καλούμαι κόρη για πάντα, αφού αντί για γάμο οι θεοί αυτό το όνομα μου όρισαν." 

και την επιγραφή: 

"Ἀριστίων Πάρι[ος μ' ἐπ]ό[ε]σε" 

που σημαίνει "Με έφτιαξε ο Αριστίων ο Πάριος" και δηλώνει καθαρά τον καλλιτέχνη που την φιλοτέχνησε.

Ο κούρος που βρέθηκε μαζί της είναι επίσης από παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 1.89.  Είναι γυμνός κατά το πρότυπο των αρχαίων Ελληνικών κούρων, έχουν χαθεί τα πόδια του από τους αστραγάλους και κάτω και το δεξί του χέρι από τον καρπό και κάτω. Ενώ φορά διάδημα στο κεφάλι πάνω από το μέτωπο. Και σε αυτό το έργο σώζονται ίχνη κόκκινου χρώματος στα μαλλιά, τα φρύδια, τις θηλές του στήθους, την περιοχή της ήβης και στο περιδέραιο που φορούσε στο λαιμό.

Χρωματική αναπαράσταση της αρχαιολόγου
Αικατερίνης Καρακάση

Βιβλιογραφία: 
Νικόλαος Καλτσάς,"Τα γλυπτά, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο" Εκδόσεις ΚΑΠΟΝ, Αθήνα 2002.
Πάνος Βαλαβάνης, "Μεγάλες στιγμές της Ελληνικής Αρχαιολογίας" Εκδόσεις ΚΑΠΟΝ, Αθήνα 2007.

Πηγές εικόνων: http://educandus.forumotion.com/forum-f31/topic-t1479-45.htm , http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/Frasikleia.htm

ΠΗΓΗ...http://erroso.blogspot.com

Αριστόδικος

Σύμφωνα με τον J. Boardman ο Αριστόδικος είναι σχεδόν τέλειος. Από την ισορροπία των μελών και τη λεπτομέρεια του πλασίματος της μορφής αποδεικνύεται η κατανόηση από το γλύπτη της δομής σώματος, αλλά πρέπει να μάθει πως αυτό το τελευταίο κινείται και πώς η κίνηση του ενός μέλους επηρεάζει την ισορροπία και τη στάση του συνόλου.

 Η δεξιά φωτογραφία από hekatoncheiros

ΠΗΓΗ...http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos