Βάσω Κατράκη - Η γυναίκα που έδωσε πνοή στην πέτρα

Έργα της κορυφαίας χαράκτριας Βάσως Κατράκη «αφηγούνται»  το πέρασμά της από τον 20ό αιώνα

Η Βάσω Κατράκη σε μεταπολεμική φωτογραφία. «Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι για αργόσχολους. Είναι αστραπή, είναι πόνος, είναι γέννα» έλεγε η ελληνίδα καλλιτέχνις

Η Βάσω Κατράκη σε μεταπολεμική φωτογραφία. «Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι για αργόσχολους. Είναι αστραπή, είναι πόνος, είναι γέννα» έλεγε η ελληνίδα καλλιτέχνις 

Το Αιτωλικό και η λιμνοθάλασσα. Ο πόλεμος, η Κατοχή, η Αντίσταση. Οι ανατάσεις, οι προσδοκίες, οι διαψεύσεις... 

Το έργο της Βάσως Κατράκη είναι άμεσα συνδεδεμένο με τη ζωή της. Εργα της κορυφαίας χαράκτριας με το βαθύ ήθος, που άντλησε τη θεματολογία της από τον πολύπαθο 20ό αιώνα και έφυγε από τη ζωή το 1988 σε ηλικία 74 χρόνων, φιλοξενεί η έκθεση που με τίτλο «Βάσω ΚατράκηΠνοή στην Πέτρα» εγκαινιάστηκε στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης. 

«Η αφαίρεση της Βάσως Κατράκη έχει καταγωγή μακραίωνη από τον κύκλο της κυκλαδικής τέχνης» αναφέρει στο σημείωμα που συνοδεύει τον κατάλογο της έκθεσης ο τεχνοκριτικός και αντιπρόεδρος του Μουσείου Βάσως Κατράκη- Κέντρου Χαρακτικής Αιτωλικό κ. Κώστας Σταυρόπουλος τοποθετώντας το έργο της στον συγκεκριμένο χώρο. Τα περισσότερα έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση προέρχονται από το Μουσείο Βάσως Κατράκη, ενώ την επιλογή τους καθόρισαν δύο βασικοί άξονες: ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας του έργου της και η «συνάφεια» της χαρακτικής της στην πέτρα με τα γλυπτά έργα κυκλαδικής τέχνης του προϊστορικού Αιγαίου. 

Σε χθεσινή συνέντευξη Τύπου η πρόεδρος του Ιδρύματος Νικολάου και Ντόλλης Γουλανδρή κυρία Σάντρα Μαρινοπούλου, ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση (χορηγού της έκθεσης) κ. Αντώνης Παπαδημητρίου , ο ιστορικός τέχνης και επιμελητής της έκθεσης κ. Γιάννης Μπόλης, η αρχαιολόγος- επιμελήτρια του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης κυρία Μαρία Δόγκα-Τόλη και ο κ. Σταυρόπουλος αναφέρθηκαν στην καλλιτέχνιδα και στη γυναίκα που «μπήκε από νωρίς στις πρωτοποριακές ιδέες της εποχής της και στον χώρο της μοντέρνας τέχνης απαντώντας θετικά στην πρόκληση της Ιστορίας για περισσότερη κοινωνική ελευθερία». 

Η έκθεση περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά έργα όλων των περιόδων της ελληνίδας χαράκτριας με τη διεθνή αναγνώριση. Παρουσιάζονται ξυλογραφίες και χαρακτικά σε πέτρα, σχέδια, πέτρινες μήτρες, ζωγραφισμένα βότσαλα, φωτογραφίες, καθώς και υλικό τεκμηρίωσης. Την παρουσίαση διαφωτίζουν περισσότερο τα κείμενα του καταλόγου τα οποία προσεγγίζουν από διάφορες οπτικές το έργο της χαράκτριας, έτσι ώστε να προκύψει μια γλαφυρή «αφήγηση» της ψυχοσύνθεσης της δημιουργού και της δύναμης της τέχνης της. 

«Η τέχνη δεν είναι παιχνίδι για αργόσχολους. Είναι αστραπή, είναι πόνος, είναι γέννα». Η παραπάνω φράση, από τις χειρόγραφες σημειώσεις της Βάσως Κατράκη, υποδέχεται τον επισκέπτη στον χώρο του μουσείου. Τα έργα είναι χωρισμένα σύμφωνα με τις δύο καλλιτεχνικές περιόδους της: της πρώτης 15ετίας, όταν δούλεψε με ξύλο, και της επόμενης, 35χρονης περιόδου, με χαρακτικά σε πέτρα. Η ίδια συνέχισε να βαδίζει στον δρόμο της πέτρας ως το τέλος της ζωής της, ενώ τόσο η ζωή όσο και το έργο της υπήρξαν μάρτυρες αντίστασης σε κάθε μορφή κοινωνικής βίας. 

Αριστερή και στοχαστική ως το τέλος 

«Καθημαγμένη, ματωμένη, προδομένη στάθηκε η δική μου η γενιά. Όλα μάς πήγανε κόντρα... Κι ύστερα απ΄ αυτά προσπαθούμε να σταθούμε όρθιοι ανάμεσα σε ερείπια, σε σκελετούς, σε σκοτωμένους και σε ήρωες» έγραφε η Βάσω Κατράκη. Σταθερός φορέας ενός αριστερού κριτικού στοχασμού παρέμβασης, από το 1936 που γράφηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας ως τον θάνατό της, εξορίστηκε, μαρτύρησε, λογοκρίθηκε, κατάφερε όμως να αφήσει ανεξίτηλο το ίχνος της στο ξύλο, στην πέτρα και στον 20ό αιώνα.