Όσοι χρησιμοποιούν το Facebook με κάποια συνέπεια, μικροί και μεγάλοι, ακόμα κι αν δεν το ομολογούν δημοσίως, η αλήθεια είναι ότι κάπου εκεί, στο βάθος των μύχιων σκέψεων τους αναρωτιούνται με τρόμο… «και τί θα γίνει αν ποτέ ο Mark Zuckerberg αποφασίσει να κλείσει το Facebook»;
Ζήτησα από τους διαδικτυακούς μου φίλους να σχολιάσουν το Facebook και οι απαντήσεις που έλαβα είναι αρκετά ενδεικτικές. Σχεδόν όλοι το χαρακτήρισαν ως το εναλλακτικό καφενείο, αλλά και την αλάνα για τους νεαρούς μας φίλους. Πράγματι, διαμέσου του Facebook μπορείς να είσαι σε επαφή και να μοιράζεσαι σκέψεις, ιδέες, χαρές και λύπες, αλλά και πληροφορίες με πλήθος ανθρώπων- γνωστών αλλά και άγνωστων, πραγματικών ή εικονικών.
Κάποιοι επικριτές του μιλάνε για ψευδαίσθηση επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου και εμού. Είναι όμως έτσι; Το Facebook κατοπτρίζει την ανικανότητά μας να έχουμε πραγματικούς φίλους και σχέσεις ή μήπως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, μήπως δηλαδή τονίζει την πραγματική μας ανάγκη -μια ανάγκη που τείνει να γίνει κραυγή- για επικοινωνία, η οποία ολοένα και μειώνεται λόγω του τρόπου ζωής, της απόστασης και ενός μοντέλου κοινωνίας που καθόλου δεν θελήσαμε να έχουμε αλλά μας επιβλήθηκε, δίχως να νιώσουμε πώς;
Άλλοι φίλοι το χαρακτήρισαν ως το πλέον διαδραστικό forum ιδεών. Στο Facebook συναντάς δύο είδη forum: τα πραγματικά και τα πλασματικά. Το πρώτο είδος αφορά τους «ιδιοκτήτες» σελίδας που επιλέγουν να έχουν όσο το δυνατόν περισσότερους φίλους και με τα post τους προκαλούν συζητήσεις στις οποίες συμμετέχει μεγάλος αριθμός συνομιλητών.
Στο δεύτερο είδος, αυτό που αποκαλώ πλασματικό, ο «ιδιοκτήτης» της σελίδας είναι συνήθως κάποιος πολιτικός που χρησιμοποιεί την πλατφόρμα, για να είναι κοντά στην «κοινωνία των πολιτών». Στην περίπτωση όμως αυτή, αν και δεν το παραδέχονται ποτέ, ο «χειριστής» της σελίδας δεν είναι ο ίδιος ο πολιτικός, αλλά κάποιος άλλος, ενδεχομένως και έμμισθος, είναι ο λεγόμενος administrator. Φυσικά, οι φίλοι της σελίδας του πολιτικού το γνωρίζουν, αλλά αυτό δεν τους πτοεί, ώστε να συμμετέχουν στις συζητήσεις και αυτό σημαίνει πολλά.
Το Facebook και ως Forum, πραγματικό ή πλασματικό, για άλλη μια φορά καταδεικνύει με τον πιο εύγλωττο τρόπο την ανάγκη των ανθρώπων για συμμετοχή στα κοινά- να μιλήσουν, να συμμετέχουν, να επηρεάσουν. Και καθώς όλα τα συμβατά μέσα επικοινωνίας με την εξουσία (κόμματα, συνδικάτα, ΜΜΕ) έχουν φραγμένες τις εισόδους και η περίφημη διαδραστικότητα είναι μόνο κατ’ όνομα, το Facebook μοιάζει πολύ πιο χρηστικό και συνήθως είναι.
Βέβαια. η ανάγκη για διάλογο δεν συνεπάγεται αυτομάτως την ικανότητα διαλόγου κι αυτό είναι μια από τις εξαιρετικά ορατές παθογένειες στο Facebook. Δυστυχώς, ολοένα και λιγότερο μπορούμε να διατηρήσουμε μια συζήτηση εντός θέματος, να ακούσουμε και να απαντήσουμε στο συγκεκριμένο λόγο. Το θετικό είναι ότι ενώ το πρόβλημα των παράλληλων μονολόγων δε δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια, εντούτοις με το Facebook τίθεται ως ζήτημα.
Ένα επίσης σημαντικό χαρακτηριστικό του Facebook είναι ότι συνιστά ένα ιδιότυπο club, το οποίο προστατεύει τα μέλη του. Διόλου λίγες φορές ο χώρος αυτός προσέφερε το δίχτυ ασφαλείας ή έστω μια ψυχολογική υποστήριξη σε πρόσωπα που είχαν να αντιμετωπίσουν την (άδικη) κατακραυγή των συμβατών ΜΜΕ αλλά και των ψηφιακών (blogs). Τα δε blogs, κυρίως τα δημοφιλή, δυστυχώς χρησιμοποιούνται ολοένα και περισσότερο από οργανωμένες ομάδες συμφερόντων που επιδίδονται στη λασπολογία αλλά δεν μπορούν να ξεπεράσουν τη δύναμη του Facebook γιατί ακριβώς το τελευταίο προϋποθέτει συνεχή παρουσία και επικοινωνία.
Από κει μια πέρα, είναι αλήθεια πως το Facebook έχει , αλλά και δημιουργεί διάφορα προβλήματα, όπως το ζήτημα των ψευτοπροφίλ, καθώς διάφοροι συμμετέχουν σε συζητήσεις συνειδητά για να τις διασπούν. Ενίοτε αυτό έχει τη μορφή κανονικής επίθεσης αλλά και αντεπίθεσης, το περίφημο stroll ! Ένα άλλο θέμα είναι η έμμεση χειραγώγηση τω χρηστών. Ο χρήστης του Facebook, επιθυμώντας να αποκτήσει περισσότερους φίλους στη σελίδα του ή να εισπράξει τα εύσημα (like ή LoL) συχνά θα μπει στον πειρασμό να γράψει κάτι που θα ικανοποιεί ή θα προκαλεί πολλούς. Σε κάθε περίπτωση, στο Facebook δεν συναντάς παρά συμπεριφορές που ενυπάρχουν και στην «κανονική» ζωή, με τη μόνη διαφορά ότι στο Facebook είναι περισσότερο εύγλωττες, έντονες και συμπυκνωμένες.
Κατά τη γνώμη μου, ένα είναι το βασικό μήνυμα που στέλνει το Facebook: την ανάγκη για επικοινωνία, την ανάγκη για συμμετοχή σε μια παρέα, σε ένα κόμμα, σε ένα πολιτικό σύστημα. Κι αυτή την κραυγή εάν δεν τη λάβουν υπόψη τα συμβατά μέσα διαδραστικότητας- τα κόμματα, οι εφημερίδες, τα πολιτικά πρόσωπα δεν θα καταφέρουν ποτέ να συγχρονιστούν με τις απαιτήσεις της εποχής. Θα περιθωριοποιηθούν, και το χάσμα μεταξύ πολιτών και συντεταγμένης πολιτείας απλώς θα μεγαλώνει επικινδύνως.
Το Facebook, λοιπόν, στέλνει το μήνυμα, πως παρά τις συστηματικές προσπάθειες, δεν έχουμε ακόμα αλλοτριωθεί, δεν έχουμε ακόμα συνηθίσει τη σιωπή, μήτε δεχόμαστε να αποφασίζουν άλλοι για εμάς. Είμαστε ακόμα παρόντες και ενεργοί.
www.aixmi.gr/ της Αφροδίτης Αλ Σάλεχ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου