Βιβλιοφιλία: Ουμπέρτο Έκο (Umberto Eco), Αναμνήσεις επί χάρτου. Κείμενα για τη βιβλιοφιλία

Ζαν Ονορέ Φραγκονάρ, Κορίτσι που διαβάζει. 1770. Εθνική Πινακοθήκη της Τέχνης. Ουάσινγκτον (National Gallery of Art-Washington)

Ιδού, λοιπόν, παρακάτω κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο του Ουμπέρτο Έκο, Αναμνήσεις επί χάρτου, που είναι μία συλλογή κειμένων για τη βιβλιοφιλία.

"...Αλλά κανείς δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει έναν υπολογιστή αν δεν έχει έναν εκτυπωτή που θα μετασχηματίζει τα στοιχεία που του δίνονται σε μία γραπτή σελίδα. Στην οθόνη του κουμπιούτερ μπορούμε να διαβάσουμε μόνο μικρά αποσπάσματα και για σύντομο χρονικό διάστημα. Αν έχουμε κατάλληλο μόντεμ, μπορούμε να λάβουμε και να διαβάσουμε και μία σύντομη ερωτική επιστολή, μιας και δεν μετράει το μέσον, αλλά το τι λέει και η ψυχική κατάσταση στην οποία τη διαβάζουμε. Αλλά, αν η ερωτική επιστολή είναι μακροσκελής, πρέπει να την τυπώσουμε για να μπορέσουμε να τη διαβάσουμε σε μία απόμερη γωνιά.

   Εδώ και μερικές χιλιάδες χρόνια, το είδος μας προσαρμόστηκε στην ανάγνωση. Το μάτι διαβάζει και όλο το σώμα μπαίνει σε δράση. Διαβάζω σημαίνει ακόμη και ότι βρίσκω μία κατάλληλη στάση για το σώμα μου. Είναι μία πράξη που αφορά τον λαιμό, τη σπονδυλική στήλη, τους γλουτούς. Και η μορφή του βιβλίου, η οποία μελετήθηκε επί αιώνες και προσαρμόστηκε σε πιο κατάλληλα εργονομικά σχήματα, είναι η μορφή που πρέπει να έχει αυτό το αντικείμενο, ώστε να το πιάσει το χέρι και να το φέρει στη σωστή απόσταση από το μάτι. Το διάβασμα έχει να κάνει με τη φυσιολογία μας...".

Umberto Eco, Αναμνήσεις επί χάρτου. Κείμενα για τη βιβλιοφιλία,

εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006, σσ. 33-34.

Ρενουάρ, Γυναίκα που διαβάζει. 1900. Φούτζι Μουσείο-Τόκιο (Fuji Museum Japan Tokyo)..

"...Ο βιβλιόφιλος δεν τρομάζει ούτε από το Ίντερνετ, ούτε από το CD-ROM, ούτε από τα e-books. Στο Ίντερνετ βρίσκει πια τους καταλόγους των παλαιών βιβλίων, στα CD-ROM τα έργα εκείνα που ένας ιδιώτης δύσκολα θα μπορούσε να έχει σπίτι του, όπως τους 221 τόμους  in folio της Patrologia Latina (Λατινική Πατρολογία) του Μιν (Jacques Paul Migne), θα ήταν πρόθυμος να μεταφέρει σε e-books βιβλιογραφίες και καταλόγους, έχοντας μια πολύτιμη λίστα μαζί του, ιδίως όταν επισκέπτεται μια έκθεση-αγορά παλαιών βιβλίων. Κατά τ' άλλα είναι βέβαιος ότι, ακόμη κι αν εξαφανιστούν τα βιβλία, η συλλογή του θα διπλασιάσει, μα τι λέω, θα δεκαπλασιάσει την αξία τους...

...Ωστόσο, ο βιβλιόφιλος ξέρει και ότι το βιβλίο έχει μακρά ζωή και το συνειδητοποιεί όταν κοιτά γεμάτος αγάπη τα δικά του ράφια. Άν όλη αυτή η πληροφόρηση που έχει συγκεντρώσει καταγραφόταν, από την εποχή του Γουτεμβέργιου, με μαγνητικά μέσα, θα κατάφερνε να επιβιώσει επί διακόσια, τριακόσια, τετρακόσια, πεντακόσια, πεντακόσια πενήντα χρόνια; Και άραγε θα μεταδίδονταν, μαζί με το περιεχόμενο των έργων, και τα ίχνη αυτών που τα άγγιξαν, τα συμβουλεύτηκαν, τα σχολίασαν, τα βασάνισαν και συχνά τα λέκιασαν με τα σημάδια του δείχτη τους πριν από εμάς; Και θα μπορούσε κανείς να ερωτευτεί μία δισκέτα όπως ερωτεύεται μία λευκή και σκληρή σελίδα που κάνει κρακ κρακ κάτω από τα δάκτυλά μας, λες και μόλις τώρα βγήκε από το πιεστήριο;

...Tι όμορφο που είναι ένα βιβλίο, που επινοήθηκε για να πιάνεται στο χέρι, ακόμη και στο κρεβάτι, ακόμη και μέσα σε μία βάρκα, ακόμα και εκεί που δεν υπάρχουν ηλεκτρικές πρίζες, ακόμα και αν έχει αποφορτιστεί κάθε μπαταρία, και αντέχει τα σημάδια και τα τσαλακώματα, μπορεί να αφεθεί να πέσει καταγής ή να παρατηθεί ανοιγμένο στο στήθος ή στα γόνατα όταν μας παίρνει ο ύπνος, μπαίνει στην τσέπη, φθείρεται, καταγράφει την ένταση, την επιμονή ή τον ρυθμό των αναγνώσεων μας, μας υπενθυμίζει (αν φαίνεται πολύ καινούργιο ή άκοπο) ότι δεν το διαβάσαμε ακόμη...".

Umberto Eco, Αναμνήσεις επί χάρτου. Κείμενα για τη βιβλιοφιλία, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2006, σσ. 57-59.

http://www.nga.gov/collection/gallery/gg55/gg55-46303.html
http://www.fujibi.or.jp/en/collection/work_detail.html?id=1589

ΠΗΓΗ........http://annagelopoulou.blogspot.com