ΟΛΕΣ ΟΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΤΗΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

2^η ΕΝΟΤΗΤΑ, Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Στην Αθήνα διδάσκουν και νουθετούν τα παιδιά με φροντίδα. Πρώτα πρώτα η παραμάνα και η μητέρα και ο παιδαγωγός και ο ίδιος ο πατέρας φροντίζουν πώς θα γίνει το παιδί ακόμα καλύτερο διδάσκοντας ότι το ένα είναι δίκαιο, το άλλο άδικο, αυτό ωραίο, το άλλο άσχημο. Έπειτα, όταν φτάσουν τα παιδιά στην κατάλληλη ηλικία, οι γονείς τα στέλνουν στα σπίτια των δασκάλων, όπου οι δάσκαλοι της γραφής και της ανάγνωσης φροντίζουν να μάθουν γράμματα και να καταλαβαίνουν όσα είναι γραμμένα, ενώ οι κιθαριστές με το να παίζουν λύρα προσπαθούν να τα κάνουν πιο ήμερα και εξοικειώνουν την ψυχή τους στο ρυθμό και την αρμονία. Επιπλέον, τα παιδιά συχνάζουν στα γυμναστήρια και στις παλαίστρες, όπου οι δάσκαλοι της γυμναστικής κάνουν τα σώματά τους πιο δυνατά, για να μην αναγκάζονται να δειλιάζουν εξαιτίας της κακής σωματικής κατάστασης.

Πλάτων, Πρωταγόρας 325c-326c (ελεύθερη  διασκευή)

3^η ΕΝΟΤΗΤΑ, ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΑΘΗΝΑΙΩΝ

Οι Αθηναίοι, όπως και αυτοί που κατοικούν στις άλλες πόλεις, ασκούν πολλά επαγγέλματα στη ζωή τους, για να εξασφαλίζουν τα αναγκαία: Ο Ναυσικύδης που ήταν πλοιοκτήτης, μεριμνούσε για τη συντήρηση του εαυτού του και των δικών του, και το ίδιο ακριβώς έκαναν ο Ξένων ο έμπορος και ο Ξενοκλής ο μικροπωλητής. Ο Πολύζηλος συντηρούσε τον εαυτό του και τους οικιακούς του δούλους με την παρασκευή κριθάλευρου, και ακόμα μερικές φορές προσέφερε δημόσια υπηρεσία στην πόλη με δικά του χρήματα. Ο Γλαύκων από το Χολαργό ήταν γεωργός και έτρεφε βόδια, ο Δημέας ζούσε από την τέχνη της κατασκευής χλαμύδων, και οι περισσότεροι από τους Μεγαρείς από την τέχνη της κατασκευής εξωμίδων. Αρκετοί από τους πολίτες μάθαιναν καλά κάποια τέχνη, όπως την τέχνη του μαρμαρά, του κεραμέα, του μαραγκού, του τσαγκάρη, και εξασφάλιζαν πάρα πολλά αναγκαία για τη ζωή τους αγαθά.

ΞΕΝΟΦΩΝ, Απομνημονεύματα 1.7.6 (ελεύθερη διασκευή)

4^η ΕΝΟΤΗΤΑ, ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗΣ ΦΑΝΤΑΣΙΑΣ

Πλέουμε, λοιπόν, περίπου τριακόσια στάδια και αγκυροβολούμε σ' ένα νησί μικρό και έρημο. Κι αφού μείναμε στο νησί πέντε μέρες, την έκτη ξεκινούμε και την όγδοη διακρίνουμε πολλούς ανθρώπους να τρέχουν εδώ κι εκεί πάνω στη θάλασσα, που έμοιαζαν με μας σε όλα και στο σώμα και στο ανάστημα εκτός μόνο από τα πόδια· γιατί αυτά τα είχαν κατασκευασμένα από φελλό· γι’ αυτό το λόγο μάλιστα, νομίζω, και ονομάζονται Φελλόποδες. Απορούμε, λοιπόν, βλέποντάς τους να μη βουλιάζουν, αλλά να μένουν πάνω στα κύματα και να βαδίζουν χωρίς φόβο. Και αυτοί μας πλησιάζουν και μας αγκαλιάζουν και μας λένε στα ελληνικά ότι βιάζονται (να φτάσουν) στη Φελλώ, την πατρίδα τους. Ως ένα σημείο, λοιπόν, μας συνοδεύουν τρέχοντας δίπλα μας, και έπειτα, αλλάζοντας δρόμο, προχωρούν ευχόμενοι σ΄εμάς «καλό ταξίδι».

Λουκιανός, Αληθής Ιστορία 2.3-4 (διασκευή)

6^η ΕΝΟΤΗΤΑ, Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΠΑΝ

Ένα μεγαλόσωμο ελάφι σε εποχή καλοκαιριού, καθώς διψούσε, φτάνει κοντά σε κάποια καθαρή και βαθιά πηγή και, αφού ήπιε όσο (νερό) ήθελε, παρατηρούσε τη μορφή του σώματός του. Και κυρίως επαινούσε τη φύση των κεράτων του με την ιδέα ότι αυτά ήταν στολίδι για όλο το σώμα του. Αντίθετα, κατηγορούσε τα λεπτά του πόδια, επειδή, κατά τη γνώμη του, δεν μπορούσαν να αντέξουν όλο το βάρος του. Και ενώ ασχολούνταν με αυτά, ξαφνικά ακούγεται  γάβγισμα σκυλιών και κυνηγοί το πλησιάζουν. Αυτό άρχισε να τρέχει ορμητικά, για να ξεφύγει, και, όσο έτρεχε σε ομαλό έδαφος, σωζόταν από την ταχύτητα των ποδιών του. Όταν όμως έφτασε σε αδιαπέραστο και πυκνό δάσος, επειδή του μπλέχτηκαν τα κέρατα, παγιδεύτηκε και έμαθε εξ ιδίας πείρας ότι πράγματι ήταν άδικος κριτής των ατομικών του γνωρισμάτων, γιατί κατηγορούσε αυτά που το έσωζαν, ενώ επαινούσε αυτά που το πρόδωσαν.

Μύθος του Αισώπου (διασκευή)

   

7η ΕΝΟΤΗΤΑ, Η ΛΥΣΗ ΤΟΥ ΓΟΡΔΙΟΥ ΔΕΣΜΟΥ

Όταν ο Αλέξανδρος έφτασε στο Γόρδιο, τον κατέλαβε πόθος να δει την άμαξα του Γορδίου και το δεσμό του ζυγού της άμαξας. Και μεταξύ άλλων, βέβαια, και αυτό λεγόταν για την άμαξα, ότι δηλαδή, όποιος λύσει το δεσμό του ζυγού της άμαξας, αυτός ήταν ορισμένο από τη μοίρα να εξουσιάσει την Ασία. Ο δεσμός ήταν από φλούδα κρανιάς και αυτού δε φαινόταν ούτε τέλος ούτε αρχή. Ο Αλέξανδρος, επειδή αδυνατούσε να βρει τη λύση του δεσμού, αλλά και δεν ήθελε να τον αφήσει άλυτο, γιατί φοβόταν μήπως αυτό προκαλέσει κάποια αναταραχή στο πλήθος, αφού χτύπησε το δεσμό με το ξίφος του, τον έκοψε και είπε ότι λύθηκε. Απομακρύνθηκε, λοιπόν, από την άμαξα ο ίδιος και οι σύντροφοί του με την ιδέα ότι είχε εκπληρωθεί ο χρησμός για τη λύση του δεσμού. Και πράγματι τη νύχτα εκείνη βροντές και λάμψη από τον ουρανό έδωσαν σημείο επιδοκιμασίας· γι’ αυτό το λόγο ο Αλέξανδρος την επόμενη μέρα πρόσφερε θυσία στους θεούς που του φανέρωσαν τα σημάδια και τον τρόπο λύσης του δεσμού.

Ἀρριανός, Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις,2.3.1-8 (διασκευή)

                     10η ΕΝΟΤΗΤΑ,Ο Σωκράτης για τη φιλία

Αυτό βέβαια ακούω από πολλούς, ότι δηλαδή από όλα τα περιουσιακά στοιχεία το πιο σημαντικό είναι ένας πιστός και καλός φίλος, όμως οι περισσότεροι φροντίζουν πιο πολύ για οτιδήποτε άλλο παρά για την απόκτηση φίλων. Γιατί πράγματι αποκτούν με επιμέλεια σπίτια και αγρούς και δούλους και ζώα και σκεύη, αλλά δε φροντίζουν  να αποκτήσουν φίλο, που λένε ότι είναι πολύ μεγάλο αγαθό. Και όμως ποιο άλογο ή ποιο ζευγάρι ζώων είναι τόσο χρήσιμο όσο βέβαια είναι ο καλός φίλος; Και ποιος δούλος είναι τόσο καλοπροαίρετος και σταθερός; Ή ποιο άλλο απόκτημα είναι τόσο χρήσιμο για όλα; Γιατί ο καλός φίλος αφιερώνεται στην κάλυψη των αναγκών του φίλου του και, αν χρειάζεται να κάνει αυτός καλό σε κάποιον, τον ενισχύει και, αν τον ταράζει  κάποιος φόβος, τον βοηθάει μαζί με άλλους και, όταν αυτός ευτυχεί, του προσφέρει πολύ μεγάλη ευχαρίστηση, ενώ, όταν δυστυχεί, καταβάλλει πάρα πολλές προσπάθειες να τον στήσει πάλι στα πόδια του. Αλλά όμως μερικοί προσπαθούν να καλλιεργήσουν δέντρα για τον καρπό τους, ενώ το  απόκτημα που παράγει κάθε λογής καρπούς, το οποίο ονομάζεται φίλος, οι περισσότεροι το φροντίζουν με βραδύτητα και αμέλεια.

Ξενοφώντας

                                     

             11η ΕΝΟΤΗΤΑ,Η αγάπη του Αλεξάνδρου για το Βουκεφάλα

 Ο Αλέξανδρος, εκεί όπου έγινε η μάχη και στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε και πέρασε τον Υδάσπη ποταμό, έκτισε πόλεις. Και στη μια (πόλη) έδωσε το όνομα Νίκαια από τη νίκη του κατὰ των Ινδών, και την άλλη την ονόμασε Βουκεφάλα σε ανάμνηση του ίππου του Βουκεφάλα, που πέθανε εκεί επειδή καταβλήθηκε από τον καύσωνα και τα γηρατειά, αφού προηγουμένως είχε υποφέρει πολλά και είχε περάσει πολλούς κινδύνους (μαζί με τον Αλέξανδρο) και τον οποίο ίππευε μόνο ο Αλέξανδρος, επειδή απέρριπτε ως ανάξιους όλους τους άλλους αναβάτες, μεγαλόσωμος και γενναίος. Και είχε σημάδι του ένα κεφάλι βοδιού χαραγμένο πάνω του, εξαιτίας του οποίου λένε ότι έφερε και το όνομα αυτό· άλλοι, όμως, λένε ότι είχε άσπρο σημάδι στο κεφάλι του, ενώ ο ίδιος ήταν μαύρος, το οποίο έμοιαζε πάρα πολύ με κεφάλι βοδιού.

Αυτό το άλογο το έχασε ο Αλέξανδρος στη χώρα των Ουξίων, και γι’ αυτό ο Αλέξανδρος διακήρυξε δημόσια σε όλη τη χώρα ότι θα εκτελέσει όλους τους Ουξίους, αν δεν του επιστρέψουν το άλογο. Γιατί τόσο μεγάλο ενδιαφέρον έδειχνε ο Αλέξανδρος γι’ αυτό το άλογο.

Αρριανός, Αλεξάνδρου Ανάβασις 5.19.4-6 (διασκευή)

13η ΕΝΟΤΗΤΑ, Δάμων και Φιντίας

Όταν ασκούσε την εξουσία ο Διονύσιος, κάποιος Φιντίας Πυθαγόρειος, που είχε συνωμοτήσει εναντίον του άρχοντα, και επρόκειτο να τιμωρηθεί, ζήτησε χρόνο από τον Διονύσιο, για να τακτοποιήσει προηγουμένως τις υποθέσεις του· και είπε ότι θα δώσει για εγγύηση ένα φίλο του. Κι επειδή ο άρχοντας απόρησε αν υπάρχει τέτοιος φίλος που θα δεχτεί να φυλακιστεί αντί για εκείνον, ο Φιντίας προσκάλεσε κάποιον από τους φίλους του, που ονομαζόταν Δάμων και ήταν Πυθαγόρειος φιλόσοφος, ο οποίος μπήκε αμέσως εγγυητής του. Μερικοί λοιπόν, επαινούσαν την υπερβολή της αγάπης προς τους φίλους, κάποιοι όμως καταλόγιζαν επιπολαιότητα και παραφροσύνη στον εγγυητή. Την καθορισμένη ώρα όλος ο λαός συγκεντρώθηκε περιμένοντας με αγωνία αν ο Φιντίας τηρήσει την υπόσχεσή του. Και όταν πια πλησίαζε η ώρα, ο Φιντίας ανέλπιστα ήρθε τρέχοντας την τελευταία στιγμή. Ο Διονύσιος, λοιπόν, από θαυμασμό απάλλαξε τον κατηγορούμενο από την τιμωρία και ζήτησε από τους (δύο) άνδρες να τον δεχτούν ως τρίτο μέλος της φιλίας τους.

Διόδωρος Σικελιώτης, Βιβλιοθήκη 10.4.3-6